تصاویر منظومه شمسی
منظومهٔ شمسی یا سامانهٔ خورشیدی(به انگلیسی: Solar System) سامانهای دربرگیرندهٔ یک ستاره به نام خورشید و شماری اجرام آسمانی دیگر است که در مدارهایی مستقیم یا غیر مستقیم پیرامون آن میگردند.
منظومۀ خورشیدی از انفجار یک ابرنواختر و فروریزش یک ابرملکولی چرخان پدید آمد و هویت آن در دوران رنسانس (نوزایی) و با مشاهدات افرادی از جمله گالیلیو گالیله دوباره مطرح و شواهد انکارناپذیر آن بر پایهٔ محاسبات او ارائهشد. این سامانه در بازوی شکارچی، کهکشان راه شیری واقعشده و ۲۶٬۰۰۰ سال نوری از مرکز کهکشانی فاصله، و در کنارهٔ کهکشان قرار دارد. خورشید بیش از ۹۹٫۸ درصد جرم منظومه شمسی را تشکیل میدهد و سرچشمهٔ انرژی بسیار از جمله گرما و نور است. این ستاره یک ستاره نوع جی رشته اصلی و عضوی از توده ستارگان نخستین است. مانایی منظومه شمسی به مانایی خورشید وابستهاست.
منظومه شمسی دارای هشت سیاره (عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون) و پنج سیاره کتوله تاکنون شناختهشده (سرس، پلتون، هامویا، ماکی ماکی و اریس) است. چهار سیارهٔ نخست، سیارات درونی یا زمین سان هستند و بیشتر از سنگ ساخته شدهاند و از چهار سیارهٔ دیگر مشتری و زحل سیارات بیرونی یا غول های گازی هستند و بیشتر از گاز های هیدروژن و هلیوم ساخته شدهاند و اورانوس و نپتون غول های یخی هستند. علاوه بر این اجرام، منظومه شمسی دربرگیرندهٔ اجرام دیگری از جمله ماه ها، سیارک ها، شهاب وار ها، شهاب ها، شهاب سنگ ها و دنبال دار ها است. منظومه شمسی همچنین دارای مناطق خاصی از جمله کمربند سیارک ها، کمربند کویپر و دیسک پراکنده (سامانه خورشیدی) است.
مادهای رقیق و فشرده بهنام محیط میان سیاره ای در فاصلهٔ میان سیارات و اجسام دیگر وجود دارد. اجزای سازندهٔ محیط میانسیارهای را هیدروژن خنثی و غیر یونیزه شده، گاز پلاسما، پرتوهای کیهانی و ذرات گرد و غبار تشکیل میدهند. در واقع این پنداشت که فضا یک خلا کامل است، نادرست است و مواد محیط میان سیاره ای در فضا وجود دارد. سدنا90377 دورترین جسم کشفشده در منظومه شمسیاست که اوج آن ۱۰۰۰ واحد نجومی است و تناوب مداری آن ۱۰٬۵۰۰ سال به طول میانجامد. ابری کروی شکل و بزرگ به نام ابر اورت منظومه شمسی را دربرگرفته که دامنهٔ آن از ۲٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰ واحد نجومی دورتر از خورشید آغاز میشود و به گستردگی ۵۰٬۰۰۰ تا ۱۰۰٬۰۰۰ واحد نجومی دورتر از خورشید ادامه مییابد. گسترش مرزهای منظومه شمسی تا جاییاست که دیگر تحت تأثیر خورشید (نفوذ نور خورشید، گرانش خورشیدی، میدان مغناطیسی خورشید و بادهای خورشیدی) نیست. هلیوپاز مرز میان محیط میانسیارهای و فضای میان ستاره ای است. هلیوپاز به عنوان مرز بیرونی منظومه شمسی در نظر گرفته شده و برآورد میشود که میان ۱۱۰ تا ۱۷۰ واحد نجومی از خورشید دورتر است